20 September 2017

Verontrustende beelden van traag stromende aardverschuiving in Tibet roept vragen op over klimaatverandering


Het onderzoek uitgevoerd door Geirg Miehe, een Duitse expert in de Tibetaanse graslanden en bossen, verschaft meer inzicht over de ‘aardverschuiving’ in Yushu, Tibet. Geirg Miehe omschrijft de ‘gelifluctie zone’ als een hoogte-riem, die de groene weiden scheidt van het rotsachtige gedeelte daarboven, waar niets groeit. Eens in de zoveel tijd verbreedt deze zone zich door gelifluctie en voert goede bodem bergafwaarts, zoals weergegeven in deze video, waardoor er alleen rotsachtig puin achterblijft. Tibet milieudeskundige Gabriel Lafitte (www.rukor.org) verklaart dit als volgt: “Hoe dit gebeurt is heel simpel: als de zomerse moessonregens komen, smelt de gelegen bevroren ondergrond tot wel één meter diep. De permafrost onder die actieve laag bovengelegen aarde blijft in stand. Dus het smeltwater in de bovenste laag en de inkomende moesson regen kunnen niet gewoon in de grond opgenomen worden. Wanneer de helling licht is, verzamelt het water zich in de rustige venige bovengrond. Tegen de zwaartekracht in houden alleen de grasachtige plantenwortels deze brij is van water en aarde tegen. Uiteindelijk wint zwaartekracht en de gehele massa begint te bewegen en duwt de brij naar beneden. Bij de daling verzamelt de brij verder massa. Het is een bekend verschijnsel, zelfs op hellingen die horizontaal niet meer dan een graad schuin staan.”

Gabriel Lafitte voegt eraan toe dat dit proces is relatief uniek is voor Tibet en dat er politieke implicaties ontstaan zijn door speculaties over de oorzaak van de aardverschuiving. Hij zegt: “Als het bijdraagt aan de Chinese perceptie dat de graslanden gedegenereerd zijn en dat dit op de een of andere manier de schuld is van de herders, dan is dit een probleem. Sinds gelifluctie steevast optreedt in de zomer, als nomaden inderdaad hun kuddes zo hoog als de vegetatie lijn toelaat laten grazen, dan is het gemakkelijk zijn voor Chinese wetenschappers om de nomaden schuld te geven.”

De Chinese autoriteiten leggen de schuld van grasland degradatie vaak bij nomaden, hetgeen hun rechtvaardiging voor het grootschalige beleid om herders uit de weilanden te verwijderen en zo het milieu te sparen ondersteunt. Maar het tegendeel is het geval. De meeste Chinese en internationale wetenschappers zijn kritisch op dit huisvestingsbeleid en voeren aan dat een set van beleidsfouten overbegrazing en degradatie hebben veroorzaakt, en niet de nomaden zelf.

ICT meldde vorige week over een goed geformuleerde en ongewone oproep van Tibetaanse nomaden, die uit hun zomerweiden werden verwijderd. De Chinese regering is er tot nu toe niet in geslaagd om de Tibetaanse herders te betrekken in hun inspanningen om de aangetaste gebieden te herstellen, ondanks ervaringen wereldwijd, die lokale gemeenschappen het herstelproces van aangetaste landschappen laten leiden. (Zie ook: http://tchrd.org/wasted-lives-new-report-offer-fresh-insights-on-travails-of-tibetan-nomads/)

Een online circulerende aangrijpende video met een langzaam glijdende op een lavastroom lijkende aardverschuiving in een nomadische gebied in Oost-Tibet leidt roept vragen op over klimaatverandering en degradatie van graslanden op ‘s werelds hoogste en grootste plateau. De video toont de in een gestage stroom bergafwaarts glijdende bovenlaag van gras en aarde in de buurt van vee en nomadische woningen, terwijl Tibetanen in ontzetting toekijken.

National Geographic omschreef het als “een stroom aarde, een soort aardverschuiving, die in het langzaam stroomt […] in tegenstelling tot sommige aardverschuivingen, die snel en plotseling kunnen zijn.”.[1] Toen de video op sociale media begon te circuleren, was er speculatie dat de stroom van aarde werd veroorzaakt door het smelten van permafrost. Permafrost speelt een belangrijke rol in koude omgevingen. Het houdt de bovenliggende laag van de bodem op zijn plaats en dient als de basis waarop bomen en planten groeien.[2] Terwijl Siberische permafrost diep en permanent is, wisselt in Tibet het alternatieve invriezen en ontdooien van de aarde aan of net onder oppervlakte per seizoen. Soms gebeurt dit zelfs dagelijks als gevolg van de grote schommelingen in temperatuur tussen dag en nacht.

De locatie van de stroom van aarde in Tibet is geïdentificeerd als het dorp Dimye in het Tibetaanse gebied Kham in de gemeente Dzatoe in de provincie Trindu (Chinees: Chenduo) in de Tibetaanse Autonome Prefectuur Yulshul (Ch: Yushu) in Qinghai. Een tweede video toont een wit busje dat vast lijkt te zitten in de stroom van aarde. Volgens een Chinese website wordt het getroffen gezin geherhuisvest.

In een op 9 september geposte microblog over de video stelt geofysicus Mika McKinnon: “Stromen van aarde zijn een zich langzaam verplaatsende fijnkorrelige substantie verzadigd met water. Dit lijkt op rijke bodem. Smeltende permafrost past bij deze omschrijving.”

Hoewel het niet bekend is of deze video smeltende permafrost weergeeft, blijkt uit een nieuw in Tibet uitgevoerd wetenschappelijk onderzoek, dat het smelten van permafrost een gevaarlijker bedreiging voor het fragiele hooggelegen ecosysteem is, dan smeltend gletsjers, aldus de website GlacierHub.[3] De studie door vijf Chinese wetenschappers stelt dat smeltende permafrost steeds vaker een centrale aandrijver is voor de toename van bergmeren met de daarmee samenhangende gevaren voor het milieu. Het Tibetaanse plateau, bron van de meeste van de grote rivieren in Azië en een brandpunt van wereldwijde biodiversiteit, warmt meer dan twee keer zo snel op als de rest van de wereld.[4]

In het geval van de Yushu aardstroom zijn Mika McKinnon en andere wetenschappers het erover eens dat het op basis van de video alleen onmogelijk is om eenduidig te bepalen wat de oorzaak van de aardverschuiving is. Op zijn blog over aardverschuivingen wijst Dave Petley, Pro-Vice-Chancellor van de Universiteit van Sheffield in het Verenigd Koninkrijk er op dat het wellicht niet smeltende permafrost is, omdat de video niet voor de hand liggende bevroren grond of ijsblokken toont. Hij schrijft: “Mij doet dit denken aan de aardverschuivingen, die we zien bij turf in de hooglanden van Europa. […] De aarde bij de aardverschuiving in het dorp Dimye is zeer donker van kleur, wat suggereert dat het rijk is aan organische stof. Het is niet mogelijk om te zeggen of dit inderdaad een turf aardverschuiving is, of iets vergelijkbaars in een organische bodem, of een permafrost glijbaan.”

Dave Petley citeert een recent wetenschappelijke artikel, waarin Chinese wetenschappers veengebieden in het Tibetaans gebied beschrijven en opmerken dat er sprake is significante aantasting van het milieu in deze gebieden met een snelle afname in turf tot gevolg. Het artikel geeft aan: “Vaak aangeduid als de ‘Derde Pool’, ontwikkelde het Chinese Qinghai-Tibetaanse Plateau door zijn unieke bergachtige omgeving grote hoeveelheden veen. Als hernieuwbare grondstof helpt turf om het klimaat te regelen, naast andere belangrijke functies. Echter, in de afgelopen jaren hebben de geïntensiveerde klimaatverandering en antropogene verstoringen geleid tot aantasting van veengebieden en met als gevolg een moeilijkere duurzame ontwikkeling van veengebieden.”[5]

Een oudere Tibetaanse nomaden in het oosten van Tibet zei bij het bekijken van de video, dat hij nog nooit een dergelijke stroom aarde had gezien, noch over iets dergelijks had gehoord van andere nomaden van zijn generatie. Een familielid in ballingschap, die hem de video toonde, zei: “Hij vond het een angstaanjagende verschijnsel en zei dat hij gehoord had van zandstormen en ‘sneeuw overstromingen’ (lawines), en ook over aardverschuivingen vanaf de top van de bergen naar de bodem, maar nooit over de graslanden, die als een rivier over het land stromen. Hij zei dat er hiervoor geen woord was in het Tibetaans.”

Tibet milieu specialist Gabriel Lafitte stelt dat het proces in de video gelifluctie lijkt te zijn, dat is de seizoensgebonden vries-dooi actie in wateropzuigende bovengronden, die de bergafwaarste beweging opwekt. Gelifluctie komt veel voor in periglaciale gebieden waar gedurende zes tot acht maanden van het jaar sneeuw. Dit heeft kale rots en puin tot gevolg, die voor een bepaalde tijd begroeiing onmogelijk zal maken. Gabriel Lafitte runt een blog over milieu- en andere problemen in Tibet op www.rukor.org en zegt dat gelifluctie meestal gebeurt bij de bovengrens langs een band op een vaste hoogte waar gras nog kan groeien: “China noemt dit degradatie, maar in feite is het volkomen natuurlijk en dit gebeurt er met tussenpozen of het gras wordt begraasd of niet”.

In de National Geographic merkt aardrijkskunde professor Thomas Opel van de Universiteit van Sussex op dat hij een dia uit het Siberische Arctische gebied zag vergelijkbaar met die in Tibet. “In veel regio’s zijn de mate van het seizoensgebonden ontdooien toegenomen als gevolg van opwarming van het klimaat,” zegt hij. Aangezien de uitstoot van broeikasgassen de temperatuur wereldwijd verhogen, kan opwarming van permafrost op zijn beurt een grote hoeveel koolstof vrijlaten en temperaturen verder doen oplopen.

De Golmud-Lhasa spoorweg, die een dramatisch effect op de demografie en de ontwikkeling van Tibet heeft gehad, kon niet worden gebouwd zonder enorme investeringen door de Chinese autoriteiten op het gebied van het aanleggen van infrastructuur projecten in de bewegende, broze bodem van het Tibetaanse plateau. China’s top permafrost onderzoeksfaciliteit, het Cold and Arid Regions Environmental and Engineering Research Institute, is in Lanzhou gevestigd. Slechts een maand na het in gebruik nemen van de spoorlijn in 2006, gaven de staatsmedia in een zeldzame erkenning toe dat scheuren verschenen in sommige spoorbruggen vanwege permafrost verschuivingen onder de railbedding.[6] De officiële pers erkende dat de stijgende temperaturen op het Qinghai-Tibet plateau de levensvatbaarheid van het spoor op lange termijn zouden kunnen bedreigen.[7]

Wetenschappers hebben ook gedocumenteerd hoe een combinatie van verstedelijking, intensieve militarisering in verband met China’s strategische doelen, infrastructuurprojecten en de opwarming van de aarde een ‘ecosysteem shift’ in Tibet creëren.[8] Het gaat om onherstelbare schade aan het milieu, waaronder het voorspelde verdwijnen van grote delen van graslanden, de hooggelegen weiden, moerassen en de permafrost op het Tibetaanse plateau in 2050, met ernstige gevolgen voor de veiligheid van het milieu in China en Zuid-Azië.

China is momenteel bezig met zijn tweede grote wetenschappelijke studie van het Tibetaanse plateau met behulp van drones en satellieten, 40 jaar na het eerste van een dergelijk onderzoek. De Chinese staatsmedia zeiden dat de bevindingen zullen worden gebruikt om wetenschappelijke onderbouwing te verschaffen voor de “economische en sociale ontwikkeling in Tibet” (Xinhua, 27 maart 2017).[9] Het wetenschappelijk onderzoek is in lijn met de strategische en economische prioriteiten van de Chinese Communistische Partij in Tibet – de natuurlijke en minerale reserves van het plateau zijn van vitaal belang voor de toekomst van China en haar economische expansie. Tibet’s water is nodig om de toenemende schaarste van waterbronnen in het noorden en Noord-Oosten van China aan te pakken[10] en om de productiviteit van de belangrijkste industriële steden zoals Xi’an, Chongqing en Chengdu te garanderen aan de voet van het plateau veilig te stellen, onder meer wat betreft de uitbreiding van de mijnbouw van de rijke natuurlijke bronnen van Tibet, zoals lithium, uranium en goud.[11] Omdat Tibet’s milieu door de CCP leiderschap wordt gezien als een strategische bezit, blijft het beleid van Peking over Tibet vrijgesteld van echt debat en onderzoek.

Voetnoten:

[1] National Geographic posting door Sarah Gibbons, 12 september 2017, http//news.nationalgeographic.com/2017/09/permafrost-thaw-landslide-tibet-video-spd/

[2] Permafrost wordt gedefinieerd als “eeuwig bevroren blijvende grond op of onder 0 ° C gedurende ten minste twee opeenvolgende jaren”, aldus een document over de gevolgen van de opwarming permafrost beleid, vrijgegeven door het Milieuprogramma van de Verenigde Naties. De dikte van permafrost wordt bepaald door de afstand tussen de bovenzijde van de permafrost, zogenaamde permafrost tafel, en de bodem, ook wel de permafrost basis. Er kan een actieve laag daarboven zijn, die per seizoen ontdooit en bevriest zijn. De meest robuuste vorm van permafrost is continue dekking, waar de permafrost tafel erg dik is en zich vele meters diep in de bodem uitstrekt. Gebieden met grotere gaten in de permafrost discontinue permafrostzones of sporadische permafrost genoemd.

[3] ‘On Tibetan Plateau, Permafrost Melt Worse Than Glacial Melt’, gepost door Brittany Watts op 14 januari 2015, verwijzend naar een studie gepubliceerd in het tijdschrift Public Library of Science, http//journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0111890#s2

[4] Zie ICT-rapport, ‘Blue Gold van het hoogste plateau: Tibet’s Water en Global Climate Change’, https//www.savetibet.org/new-report-reveals-global-significance-of-tibet/

[5] ‘Qinghai–Tibetan Plateau peatland sustainable utilization under anthropogenic disturbances and climate change’ gepubliceerd op 21 maart 2017, bij: http//onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ehs2.1263/full. Auteurs: Gang Yang, Changhui Peng, Huai Chen, Faqin Dong, Ning Wu, Yanzheng Yang, Yao Zhang, Dan Zhu, Yixin Hij, Shengwei Shi, Xiaoyang Zeng, Tingting Xi, Qingxiang Meng, Qiuan Zhu

[6] Xinhua, 26 juni 2007, aangehaald in ICT-rapport ‘Tracking the Steel Dragon: How China’s Economic Policies and the Railway are Transforming Tibet’, https//www.savetibet.org/tracking-the-steel-dragon/

[7] Zie ICT-rapport ‘Tracking the Steel Dragon: How China’s Economic Policies and the Railway are Transforming Tibet’, https//www.savetibet.org/tracking-the-steel-dragon/

[8] Wetenschappers van het Kunming Institute of Botany waarschuwen dat opwarmende temperaturen, gecombineerd met een dramatische infrastructuur toename, een groeiende bevolking en overbegrazing samen het kwetsbare ecosystemen op ‘s werelds grootste en hoogste plateau van de ene staat naar de andere zullen duwen. ‘Building ecosystem resilience for climate change adaptation in the Asian highlands’ by JIANCHU XU, R. EDWARD GRUMBINE, Published Online: Aug 28, 2014, at http://wires.wiley.com/WileyCDA/WiresArticle/wisId-WCC302.html. Zie ook https://www.chinadialogue.net/blog/7422-Tibetan-plateau-faces-massive-ecosystem-shift-/en en ICT-rapport: ‘Blue Gold from the Highest Plateau: Tibet’s Water and Global Climate Change’, https://www.savetibet.org/new-report-reveals-global-significance-of-tibet/

[9] Zie ook Xinhua, 26 maart 2017: “China to conduct 2nd scientific survey on Qinghai-Tibet Plateau”, published in Global Times in English at http//www.globaltimes.cn/content/1039661.shtml

[10] Zie bijvoorbeeld het rapport van China Water Risk, March 2010: “China’s Water Crisis”, at http//chinawaterrisk.org/wp-content/uploads/2011/06/Chinas-Water-Crisis-Part-1.pdf

[11] Zie boek Gabriel Lafitte’s “Spoiling Tibet: China and Resource Nationalism on the Roof of the World”, 2013, Zed Books;

Share this

Het laatste nieuws

15 May 2019

Voor de Nederlandse regering bestaat Tibet niet meer. China Notitie rept met geen woord over Tibet.

Lees meer
4 May 2019

Tibet Actie Team in actie voor Tashi Wangchuk op Bevrijdingsfestival

Lees meer